ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΘΥΣΤΕΡΟΥΜΕΝΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥΣ

Το 2014 θα είναι έτος πογκρόμ και εξώσεων για τους δανειολήπτες που έχουν υποθηκευμένο το σπίτι τους, ή μέσω των δυσβάστακτων χαρατσιών και φόρων όσων έχουν οποιαδήποτε ακίνητο περιουσιακό στοιχείο.

Όσοι χρωστούσανε στις Τράπεζες, ή όσοι είχαν κάποια μικρομεσαία επιχείρηση και την έκλεισαν, ή όσοι δεν μπορούν να πληρώσουν τα χαράτσια, τους φόρους, τις ασφαλιστικές τους εισφορές και τους  στοιχειώδεις λογαριασμούς επιβίωσης (ΔΕΗ, ΝΕΡΟ, ΤΗΛ.) ζουν με την αγωνία ότι κινδυνεύουν σήμερα να χάσουν και τα περιουσιακά τους στοιχεία. Έρχονται οι Τράπεζες, το Δημόσιο, τα Ασφαλιστικά ταμεία και απαιτούν κυνικά από τον κόσμο
που έχει υποστεί μια σύγχρονη γενοκτονία ή  να τους δώσει τα «χρωστούμενα», ή να του πάρουν κάθε περιουσιακό στοιχείο. Αφού πρώτα αφαίρεσαν κάθε δυνατότητα αποπληρωμής των οποιονδήποτε «υποχρεώσεων» στη συνέχεια, μέσω των γνωστών υπηρετών της ηλεκτρονικής και έντυπης  δημοσιογραφίας, με κάθε είδους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς ως τζαμπατζήδων, φοροφυγάδων, αετονύχηδων κ.λ.π. προετοιμάζουν την κάλυψη της επιδρομής τους για την απαλλοτρίωση των περιουσιακών στοιχείων.

Οι τρόποι που υπάρχουν σήμερα για να κανονίσει κάποιος τα χρέη του με τις τράπεζες ώστε να αποφύγει την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό είναι είτε η νομική προσφυγή βάσει του νόμου Κατσέλη 3869/2010, όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 4161/14-06-2013,  είτε οι απευθείας για ρυθμίσεις με τις τράπεζες. Δηλαδή είτε έχει να διαλέξει ανάμεσα στην προσφυγή σε μια περιορισμένη και προσωρινή νομική προστασία, είτε σε διαπραγματεύσεις από τη μειονεκτική θέση του μεμονωμένου δανειζόμενου με τον δανειστή και τις όποιες παγίδες μπορεί να έχει το αποτέλσμα με τα κάθε φορά ψιλά γράμματα των συμβάσεων.

Το σημείωμα θα δώσει ορισμένα λίγα στοχεία για μερικές από αυτές τις “επιλογές”.

1^η Επιλογή: προσφυγή στο νομικό οπλοστάσιο του Ν.3869/2010(Κατσέλη) ή νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και Ν. 4161/14-06-2013   

 Εμπίπτουν μόνον φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν πτωχευτική δυνατότητα (δηλαδή δεν έχουν εμπορική-επιχειρηματική δραστηριότητα) για οφειλές  σε Πιστωτικά ιδρύματα  και μόνο για την κύρια ή μοναδική κατοικία του οφειλέτη. Οι οφειλέτες με εμπορική δραστηριότητα στέλνονται στην επιλογή της πτώχευσης.

 Κατ΄αρχήν ο οφειλέτης πρέπει να βρει ένα δικηγόρο. Ο δικηγόρος  ή ο ίδιος, πρέπει να μαζέψει τα διάφορα δικαιολογητικά για την αίτηση στο Ειρηνοδικείο που ανήκει (τραπεζική ενημερότητα  από την Τράπεζα /ες που χρωστάει. Μισθολογική κατάσταση-αν δουλεύει-κάρτα ανεργίας, πιστοποιητικά ασθένειας αν υπάρχει πρόβλημα υγείας, περιουσιακά στοιχεία,κ.λ.π.). Να έχει το ποσό για τα δικαστικά έξοδα και την όποια ελάχιστη έστω αμοιβή δικηγόρου. Αφού ο δικηγόρος καταθέσει την αίτηση στο Ειρηνοδικείο και ενημερώσει και την Τράπεζα / ες περιμένει την προσωρινή απόφαση του Ειρηνοδίκη, η οποία μπορεί να βγάζει προσωρινή απόφαση να καταβάλει ο οφειλέτης ένα ελάχιστο τίμημα. Λόγω της πληθώρας των υποθέσεων (υπάρχουν χιλιάδες αιτήσεις) η οριστική απόφαση αναμένεται για μετά το 2020. Με την προσωρινή απόφαση επιδικάζεται πληρωμή κάθε μήνα δόσεων στο  30% του εισοδήματος για 48 μήνες, παράταση του δανείου για αυτούς του 48 μήνες, μείωση του επιτοκίου μόνο στο διάστημα των 48 μηνών και αναβολή των εντολών αναγκαστικής εκτέλεσης της πληρωμής για τους 48 μήνες υπό την προϋπόθεση ότι τηρεί τις πληρωμές(προστασία από κατάσχεση ή και πλειστηριασμό της κύριας κατοικίας του οφειλέτη). Ωστόσο η οφειλή υφίσταται και με την οριστική εκδίκαση, είτε οι τόκοι και τα πανωτόκια θα συνυπολογιστούν και το χρέος θα εκτιναχτεί σε μεγάλο ύψος, είτε μπορεί να υπάρξει κούρεμα του χρέους, έκπτωση σε κεφάλαιο και τόκους και κάποια ελάφρυνση .

2^Η Επιλογή:  Διακανονισμός-Ρύθμιση με την Τράπεζα/ες

Οι Τράπεζες προκειμένου να εμφανίζουν λιγότερες επισφάλειες και προκειμένου να εισπράξουν ότι μπορούν,  μπορούν να προβαίνουν σε απευθείας ρύθμιση με τους οφειλέτες τους για  τις ληξιπρόθεσμες οφειλές ή για τα δάνεια ή πιστωτικές κάρτες που έχουν περάσει σε οριστική καθυστέρηση «κόκκινα» – ιδιαίτερα αυτά που ανήκουν στις παραπάνω δυο κατηγορίες, αφού για τις υπόλοιπες οφειλές προχωράνε κανονικά σε πλειστηριασμούς.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι κατά την εκταμίευση των δανείων και πριν την όποια ρύθμιση της οφειλής οι Τράπεζες έχουν χρεώσει και έχουν επιβαρύνει την οφειλή επι πλέον των συμβατικών τόκων, με έξοδα φακέλου, προμήθειες, ταχυδρομικά και λοιπά έξοδα . Είναι το λεγόμενο ΣΕΠΕ (Συνολική ετήσια επιβάρυνση)

Όταν λοιπόν μια οφειλή καταστεί υπερήμερη ή ληξιπρόθεσμη αρχίζουν οι τηλεφωνικές ενοχλήσεις από υπαλλήλους της τράπεζας ή των εισπρακτικών εταιρειών ή δικηγορικών γραφείων που οι τράπεζες συνεργάζονται. Αν στο στάδιο που η οφειλή είναι υπερήμερη δεν επέλθει αποπληρωμή ή ρύθμιση και περάσει χρονικό διάστημα περίπου εξι μηνών , τότε «περνάει» σε οριστική καθυστέρηση. Καθίσταται όπως λέμε απλά «κόκκινη».

Η Τράπεζα με δικαστικό επιμελητή στέλνει το εξώδικο στον πελάτη. Η αμοιβή του επιμελητή χρεώνεται στην οφειλή. 

Ο Οφειλέτης τότε έχει δύο επιλογές. Ή να προσφύγει νομικά ή να κάνει απ΄ευθείας ρύθμιση με την Τράπεζα. Στις  ρυθμίσεις των καταναλωτικών δανείων ή των πιστωτικών καρτών υπάρχει η δυνατότητα να απαιτήσει την διαγραφή των εξωλογιστικών τόκων ή τμήμα του κεφαλαίου ανάλογα από την χρονική στιγμή που πέρασε σε οριστική καθυστέρηση η οφειλή, και να μπεί σε ρύθμιση για το υπόλοιπο μέρος. Συνήθως οι τράπεζες ζητάνε μαζί με την υποβολή του αιτήματος και την κατάθεση ενός ποσού ως προκαταβολή – συνήθως το 2% της συνολικής οφειλής και κατόπιν για την αποπληρωμή του υπολοίπου να καταθέτει ο οφειλέτης μία μηνιαία δόση με διάρκεια από ένα έως εξι  χρόνια.

Για τα στεγαστικά δάνεια – επειδή οι Τράπεζες έχουν την εξασφάλιση της υποθήκης- δεν χαρίζουν τόκους ή κεφάλαιο. Εκτός αν γίνει άμεση εξόφληση όλου του ποσού, εκεί μπορούμε ως οφειλέτες  να απαιτήσουμε έκπτωση των  εξωλογιστικών τόκων.  Αλλιώς οι δυνατότητες ρύθμισης που παρέχονται είναι:

-Να καταθέτει ο πελάτης δόση μειωμένη κατά 50 ή 70% της αρχικής (δόσης) για ένα χρόνο, και μετά να επανέρχεται με νέο αίτημα και ανάλογα με την οικονομική του κατάσταση η τράπεζα να  επανεξετάζει νέα ρύθμιση.

-Να μειώνεται το αρχικό συμβατικό επιτόκιο. Συνήθως συμφωνείται χαμηλότερο κυμαινόμενο επιτόκιο της ίδιας της Τράπεζας ή της Ε.Κ.Τ (κατά το πλείστον Euribor 3 μηνών).

-Να αυξάνει ο χρόνος αποπληρωμής της οφειλής. Και ενώ ο οφειλέτης έχει  πληρώσει μεγάλο ποσό τόκων , καλείται να πληρώσει και άλλους τόκους και πανωτόκια.

-Να πληρώνει για ένα χρόνο μόνον τόκους και μετά από ένα χρόνο να αρχίσει να πληρώνει τόκους και κεφάλαιο.

Όσον αφορά την τυπική διαδικασία που πρέπει να γνωρίζουμε έως τον πλειστηριασμό από πλευράς Τραπεζών είναι η εξής:

Πριν από τον πλειστηριασμό, εκδίδεται και αποστέλλεται η πρώτη διαταγή πληρωμής στον οφειλέτη με το συνολικό ύψος της οφειλής, κεφάλαιο, τόκους, έξοδα «προς γνωστοποίηση». Ο οφειλέτης μπορεί να προβεί σε ανακοπή εντός 15 ημερών εως ότου γίνει κατάθεση αίτησης αναστολής  των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης. 

Ακολουθεί δεύτερη διαταγή πληρωμής «αναγκαστικής εκτέλεσης» και για την οποία και πάλι εντός 10 εργάσιμων ημερών υπάρχει η δυνατότητα ανακοπής.

Εάν προχωρήσει η διαδικασία με επίδοσης κατασχετήριας έκδοσης, υπάρχει η δυνατότητα άσκησης ανακοπής εντός πέντε ημερών πριν από τον πλειστηριασμό.

Η παραπάνω διαδικασία αφορά οφειλές προς Τράπεζες. Γιατί προς το Δημόσιο υπάρχει η επιλογή μεν της ρύθμισης με την εφορία με την καταβολή μηνιαίων δόσεων αλλά προϋποθέτει ο οφειλέτης να πληρώνει εμπρόθεσμα όλους τους φόρους, να μην υποβάλλει εκπρόθεσμα καμία δήλωση φορολογίας εισοδήματος, ΦΠΑ κ.λ.π, και φυσικά να πληρώνει ανελλιπώς τις συμφωνηθείσες δόσεις.

Και όλη αυτή η δράση των τραπεζών εξελίσσεται την ίδια ώρα που :

-      Οι Τράπεζες έχουν πάρει τα λεφτά τους για το μεγαλύτερο μέρος των κόκκινων δανείων,  ως ζεστό χρήμα και ως εγγυήσεις του κράτους (πάνω από 233 δις €), βάσει των μνημονίων, και ενώ θα έπερεπε πλέον να εθνικοποιηθούν , παραμένουν ιδιωτικές.

-     Ετοιμάζονται να βάλουν χέρι και στις καταθέσεις .

-     Έχουν μεταβιβάσει σε διεθνή  funds αξίες κόκκινων δανείων σε ποσοστό 5-50%. Δηλ. οι δανειολήπτες θα πρέπει να αναζητήσουν σε ποιο fund  χρωστάνε πλέον το δάνειο τους και ποιος θα τους στείλει την έκθεση πλειστηριασμού του ακινήτου τους.

-     Στις Η.Π.Α το 2008 πέταξαν στον δρόμο 4,5 εκατομμύρια ανθρώπους με την γνωστή ως φούσκα των ακινήτων», στην Ισπανία έγιναν το 2008 400.000 εξώσεις ενώ 3.500.000 ακίνητα παραμένουν κλειστά, στην Ιρλανδία οι τιμές των ακινήτων από 150.000 ε έπεσαν στις 25.000€, στην Ιταλία επιτρέπονται οι κατασχέσεις αλλά όχι οι πλειστηριασμοί δηλ. πληρώνουν ενοίκιο για το σπίτι τους, στην Πορτογαλλία 750.000 παραμένουν κλειστά ενώ το 13% των νοικοκυριών χρωστάει ως δόση  πάνω από το 40% του εισοδήματος τους.

-    Στην Ελλάδα (βάσει στοιχείων της Τράπεζας Έλλάδος 5ος/2013) :

Τα κόκκινα δάνεια ανέρχονται σε 320.000 συνολικού ύψους 62,2 δις., εκ των οποίων το 23%  είναι στεγαστικά, το 42,3% είναι καταναλωτικά €, και το 27,5% είναι επιχειρηματικά. Από τα νοικοκυριά που έχουν δανειστεί (1.541.735), το 83% είναι με παιδιά και 9 στα 10 από κατώτερα οικονομικά στρώματα..

Την τελευταία 3ετία 70.000 δάνεια ή 3 στα 10 νοικοκυριά (29%) έχουν κάνει κάποια ρύθμιση, ενώ το 2% επεδίωξε κάποια ευνοϊκή ρύθμιση χωρίς αποτέλεσμα. 

Χρυσάνθη Αντωναροπούλου, συντ. τραπεζοϋπάλληλος